Antara U-Wei dan Joseph Conrad
Oleh Ku Seman Ku Hussain
NOVELIS Inggeris, Joseph Conrad telah menghasilkan beberapa novel besar pada abad ke-19. Antara novel Conrad ialah Almayer’s Folly (1895), An Outcast of the Islands (1896), The Nigger of the ‘Narcissus’ (1897), Heart of Darkness (1899), Lord Jim (1900), The Inheritors (with Ford Madox Ford) (1901) dan Typhoon (1902).
Satu-satunya novel Conrad yang menyentuh tentang alam Melayu ialah Almayer’s Folly. Ia mengenai seorang lelaki Belanda yang datang ke Borneo. Saya tidak pasti sama ada Conrad pernah ke Borneo atau tidak. Tetapi novel itu menyingkap landskap budaya dan sosial alam Melayu.
Sebuah novelnya yang lain, Heart of Darkness telah diadaptasi menjadi filem Apocalype Now (1979) oleh pengarah tersohor Francis Ford Coppola.
Apocalypse Now antara filem hebat Coppola yang berlatarkan Perang Vietnam. Bagaimanapun Heart of Darkness berlatarkan Afrika tetapi apabila melalui proses adaptasi, Coppola mengangkat kisah manusia tetapi memindahkan alamnya ke Vietnam. Daripada kelahiran Apocalypse Now, barangkali kita boleh membuat kesimpulan bahawa adaptasi bukanlah memindahkan naskhah teks kepada visual di filem. Buktinya Coppola tidak memindahkan tetapi menghasilkan sebuah karya baru yang diangkat dari sumber naskhah teks tadi.
Kini novel Almayer’s Folly akan menjadi filem Melayu – Hanyut apabila diadaptasi oleh U-Wei Haji Saari. Proses adaptasi sudah berlangsung dan kini menunggu penggambaran filem itu di Kuala Lipis, Pahang awal tahun depan. U-Wei juga seperti Coppola yang tidak memindahkan novel ke filem tetapi membuat sebuah karya baru yang berlatarkan Tanah Melayu pada abad ke-19.
Kalau Almayer’s Folly berlatarkan Borneo abad ke-19, U-Wei tidak memindahkan alam Almayer’s Folly tetapi mengambil kisah manusianya bergerak pada alam baru di Tanah Melayu.
Sebenarnya menghasilkan Hanyut dari sumber sebuah karya besar yang dikenali seluruh dunia bukan kerja mudah.
Proses adaptasi menuntut kefahaman yang tinggi terhadap naskhah teks sebelum membuat karya baru menjadi sebuah filem yang mediumnya visual. Kejujuran melulu kepada sumber teks hanya menjadikan sebuah filem yang disalin dari novel. Tetapi kalau mengambil contoh Heart of Darkness menjadi Apocalypse Now, filem Hanyut dari Almayer’s Folly adalah kelahiran karya baru.
Pembikinan Hanyut menandakan satu langkah meletakkan filem tempatan pada peta filem antarabangsa. Sifat antarabangsanya bukan kerana teknologi terkini setaraf Hollywood tetapi nilai antarabangsanya dari sifatnya yang tempatan.
Dalam kebanyakan karya seni termasuk filem, semakin tempatan sifatnya maka semakin tinggi nilai antarabangsanya. Ternyata U-Wei tidak terpengaruh dengan fahaman songsang bahawa filem berteknologi tinggi adalah bertaraf antarabangsa. Hanyut akan menjadi hebat kerana wajah tempatannya sama seperti Apocalypse Now. Hebat bukan kerana dihasilkan oleh produksi Hollywood.
Apa lagi novel Almayer’s Folly belum ‘disentuh’ oleh mana-mana pengarah tersohor dunia untuk diadaptasi kepada filem. Jadi, usaha U-Wei tentu tidak boleh dipandang ringan kerana beliau mengangkat sumber luar yang memberikan wajah tempatan apabila diangkat ke filem.
Dalam keadaan filem tempatan yang “berwajah” asing sekarang ini, kita sangat mengharapkan karya asing Conrad memberikan wajah tempatan kepada filem kita.
0 comments:
Post a Comment